علت پایین بودن ضربان قلب چیست؟
ضربان قلب پایین یا برادیکاردی، ضربان قلبی کمتر از حد معمولی است (کمتر از ۶۰ ضربه در دقیقه). ضربان قلب طبیعی بین ۶۰ تا ۱۰۰ ضربان در دقیقه است و اگر شما برادی کاردی داشته باشید، ضربان قلب شما کمتر از ۶۰ بار در دقیقه است.
علت ضربان قلب پایین، ممکن است به سن و شرایط جسمی شما نیز بازگردد. ورزشکاران و بزرگسالانی که فعالیت جسمانی زیادی دارند، اغلب دارای ضربان قلب آرامتر از ۶۰ ضربه در دقیقه میباشند، اما مشکلی برای آنها ایجاد نمیکند. همچنین ضربان قلب شما ممکن است در طول زمان خواب نیز کمتر از ۶۰ ضربه در دقیقه باشد.
علت ضربان قلب پایین یا برادیکاردی
آسیب دیدگی بافت قلب ناشی از پیری
مشکل در گره سینوسی دهلیزی (SA) که گاهی ضربان ساز طبیعی قلب نامیده میشود
اختلال در مسیرهای قلب (امپدانس الکتریکی از دهانه به بطنها انجام نمیشود)
آسیب دیدگی بافتهای قلب ناشی از بیماریهای قلبی یا حمله قلبی (انفارکتوس میوکارد یا MI)
اختلال قلبی در هنگام تولد (نقص مادرزادی قلب)
التهاب عضله قلب (میوکاردیت)
عوارض جراحی قلب
هموکروتوز، تجمع آهن در اندامها
کم کاری تیروئید
عدم تعادل مواد شیمیایی در خون مانند پتاسیم یا کلسیم
آپنه خواب (اختلال تنفسی و انسداد پی در پی تنفس در طول خواب)
بیماریهای التهابی مانند تب روماتیسمی یا لوپوس
عوارض داروها، از جمله برخی از داروهای اختلال ریتم قلبی، فشار خون بالا و داروهای روانپزشکی
آریتمی قلبی
فیبریلاسیون دهلیزی
انسداد اتریواستاتیک (درجه اول، دوم یا سوم)
التهاب درونشامه قلب (اندوکاردیت)
بیماری لایم
تب تیفوئید یا حصبه
سطوح خاصی از مواد معدنی سمی
مشکلات گره سینوسی: این سندروم زمانی ایجاد میشود که گره سینوسی – دهلیزی (ضربان ساز خودکار قلب) دچار مشکل میشود و ضربان قلب را به طور منظم ایجاد نمیکند. این نوع سندروم در سالمندان بسیار رایج است اما ممکن است در هر سنی رخ دهد.
بلوک قلبی: یک وقفه کامل یا جزئی در راه سیگنالهای الکتریکی به بطن است و موجب ضربان قلب آرام و ضعیف میشود. بلوک قلبی ممکن است در هنگام تولد وجود داشته باشد. همچنین ممکن است به دلیل سایر انواع بیماریهای قلبی (به عنوان مثال حمله قلبی) یا به علت سن بالا و وقفه در سیستم الکتریکی قلب رخ دهد.
ضربان قلب پایین به علت مشکلات گره سینوسی – دهلیزی
برادی کاردی اغلب از گره سینوسی – دهلیزی (SA) شروع میشود. ممکن است پایین بودن ضربان قلب در اثر اختلالات هدایت در گره سینوسی – دهلیزی رخ دهد که میتواند ناشی از موارد زیر باشد:
جریانهای الکتریکی که تخلیه میشود کمتر از حد نرمال است.
گره سینوسی – دهلیزی موجب توقف یا از بین رفتن سرعت معمولی تخلیه الکتریکی میشود.
یک تخلیه الکتریکی، قبل از ایجاد انقباض متوقف میشود.
در بعضی از افراد، مشکلات گره سینوسی – دهلیزی موجب افزایش و کاهش سرعت ضربان قلب (سندرم برادی کاردی – تاکی کاردی) میشود.
ضربان پایین قلب به علت بلوک قلبی (بلوک اتریواسترویی)
علت ضربان قلب پایین یا برادیکاردی ممکن است عدم انتقال سیگنالهای الکتریکی از دهانه به بطنها باشد.
بلوکهای قلبی بر اساس درجه سیگنالهای انتقالی از دهانه به داخل بطنهای پمپاژ اصلی (بطن چپ) قلب، طبقه بندی میشوند.
بلوک قلبی درجه اول خفیفترین شکل آن است. تمام سیگنالهای الکتریکی، از درپوش به بطنها میرسند اما سیگنال کند میشود. بلوک قلبی درجه اول به ندرت علایمی را ایجاد میکند و اگر اختلال دیگری وجود نداشته باشد معمولا نیاز به درمان ندارد.
بلوک قلبی درجه دوم زمانی رخ میدهد که همه سیگنالهای الکتریکی به بطنها نمیرسند. برخی از ضربانها ضعیف میشوند که نتیجه آن ریتم کند و نامنظم در ضربان قلب است.
در بلوک قلبی درجه سوم (کامل) هیچ یک از سیگنالهای الکتریکی به بطنها نمیرسند. وقتی این اتفاق میافتد که تنظیم کنندهی طبیعی ضربان قلب از بین رفته و در نتیجه آن سیگنالهای الکتریکی در کنترل ضربان قلب نامطمئن عمل کنند.
علائم برادی کاردی
در اثر بروز ضربان قلب پایین یا برادیکاردی، ممکن است مغز و سایر اندامها اکسیژن کافی نداشته باشند که احتمالا باعث ایجاد این علائم میشود:
نزدیک شدن به حالت غشی
علائم سرماخوردگی یا سرگیجه
خستگی
تنگی نفس
درد در قفسه سینه
سردرگمی یا مشکلات حافظه
خسته شدن سریع در طی فعالیت بدنی
ضربان قلب پایین میتواند یک مشکل جدی باشد زیرا قلب نمیتواند به اندازه کافی، خون غنی از اکسیژن را به بدن پمپاژ کند. با این حال، برای بعضی از افراد، برادیکاردی، علایم یا عوارضی را ایجاد نمیکند.
افرادی که دارای برادی کاردی سینوسی بوده و از لحاظ جسمی دارای شرایط مناسب هستند، نیازی به درمان ندارند. علل طبیعی و غیر طبیعی برادیکاردی سینوسی عبارت است از:
علل فیزیولوژیک طبیعی برادیکاردی سینوسی
برادی کاردی سینوسی یک نتیجه طبیعی در شرایط زیر محسوب میشود:
جوانان فعال و پرتکاپو
ورزشکاران
در طول مانور واگال (مانور والسالوا، تحریک سینوسی کاروتید)
در طول خواب
علل غیرطبیعی (پاتولوژیک) برادیکاردی سینوسی
شرایط پاتولوژیک زیادی وجود دارد که علت ضربان قلب پایین سینوسی میشود. مهمترین علل به شرح زیر است:
در طی یک سنکوپ وازوواگال
ایسکمی میوکارد / انفارکتوس میوکارد (حمله قلبی) – بخصوص در دیواره پایین بطن چپ. این نوع برادی کاردی به علت کاهش اتوماتیک (عملکرد پیمایشی) در گره سینوسی دهلیزی (SA) یا نقص هدایت (به عنوان مثال بلوک قلبی آتریوژنیکال درجه دوم) رخ میدهد.
اختلال در گره سینوسی دهلیزی
عوارض جانبی داروهایی همچون بتابلوکرها، وراپامیل، دیلیتازیم، کلونیدین و آمیودارون
افزایش فشار داخل جمجمه
کم کاری تیروئید
هیپرکالمی (سطح پتاسیم خون بالا)
هیپوترمی (کاهش دمای مرکزی بدن)
عوامل خطر در ایجاد ضربان قلب پایین
آسیب قلب
بیماری عروق کرونر
فشار خون بالا
دیابت
نارسایی کلیه
سیگار کشیدن
استفاده از مواد مخدر
مصرف الکل
استرس روانی
اضطراب