خواص ترشی
خواص ترشی
طعم ترش ناشی از ترشیجات می تواند هم در اثر اسید تولیدشده در طی تخمیر باشد و یا ناشی از اسید خوراکی اضافه شده به ترشی باشد؛ مانند هر فرآورده غذایی دیگر، ترشیجات هم دارای خواص مفید و هم مضر می باشند. تهیه ترشیجات سابقه طولانی دارد و یک روش نگهداری مواد غذایی بدون نیاز به یخچال می باشد. این روش معمولا به منظور ذخیره مواد غذایی در طی فصولی از سال که امکان دسترسی به مواد غذایی تازه نمی باشد (مانند زمستان) به کار می رود و می توان از این طریق انواع میوه و سبزی و حتی در برخی از کشورها گوشت و ماهی را هم نگهداری نمود. همان گونه که می دانید در فرایند تهیه این گونه محصولات از نمک و انواع اسیدهای متداول خوراکی استفاده می شود و بعد از طی یک دوره تخمیر با استفاده از ارگانیسم های لاکتوباسیل، فرآورده آماده مصرف می شود. هر سه مورد یادشده می توانند در ایمن سازی محصول از حمله میکروارگانیسم های بیماری زا موثر باشند. طعم ترش ناشی از ترشیجات می تواند هم در اثر اسید تولیدشده در طی تخمیر باشد و یا ناشی از اسید خوراکی اضافه شده به ترشی باشد؛ مانند هر فرآورده غذایی دیگر، ترشیجات هم دارای خواص مفید و هم مضر می باشند. به هر حال باید توجه داشت که لزوم رعایت تعادل در رژیم غذایی بسیار مهم است و عدم رعایت حد تعادل در مصرف هر ماده غذایی می تواند برای بدن مضر باشد، در ادامه به بررسی برخی از خواص ترشیجات پرداخته می شود.
یکی از مواردی که معمولا به ترشیجات اضافه می شود، سرکه می باشد. سرکه به ویژه سرکه سیب در کاهش قند خون تاثیر دارد و در اثر کند کردن هضم و جذب کربوهیدرات ها از افزایش قند خون بعد از صرف غذا جلوگیری می کند.
خواص تغذیه ای
در تهیه ترشیجات معمولا از سبزیجات و میوه جات مفید و ارزشمند و با خواص تغذیه ای خوب استفاده می شود. از آنجایی که در فرایند تهیه آنها حرارت وجود ندارد، پس خواص تغذیه ای آنها تا حدی حفظ می شود. از طرفی فرایند ارزشمند تخمیر در اثر فعالیت باکتری های لاکتوباسیل در تولید ویتامین های گروه B نقش داشته و در واقع همانند پروبیوتیک ها عمل کرده و بر سلامتی دستگاه گوارش تاثیرگذار خواهد بود.
تخمیر
اسیدلاکتیک تولیدشده در فرایند تخمیر حمایت کننده رشد فلور طبیعی بوده و باعث نرمال شدن سطح اسید معده شده و به جذب پروتئین و آهن بدن کمک می کند. تخمیر باعث کاهش ترکیبات ضد تغذیه ای می شود. فرایند تخمیر در تهیه ترشی باعث کاهش 87 درصدی نیترات طبیعی موجود در کلم و 70 درصدی اسید اگزالیک چغندر می شود. همچنین فرایند تخمیر باعث شکسته شدن فیتات ها شده و از این طریق جذب مواد معدنی افزایش می یابد.
نمک
یکی از نکات منفی ترشیجات وجود نمک در آن است که یک چاشنی کم کالری و سرشار از سدیم می باشد. یک فنجان ترشی حاوی 1251 میلی گرم سدیم است که 52 درصد میزان توصیه شده می باشد و برای افرادی که محدودیت مصرف نمک دارند توصیه می شود از این محصول استفاده نکنند. از طرفی در فرایند تهیه ترشی نمی توان نمک را حذف کرد، زیرا فاکتور کلیدی در تخمیر بوده و از رشد باکتری های مضر جلوگیری می کند.
تغییرات مواد مغذی
در فرایند تهیه ترشیجات، برخی از مواد مغذی دست خوش تغییرات می شوند که به ماهیت ماده عمل آوری و مدت زمان آن بستگی دارد و هر چه زمان نگهداری طولانی تر باشد، کاهش ارزش تغذیه ای مواد مغذی بیشتر خواهد بود، برای مثال ویتامین C و اسیدفولیک از حساس ترین مواد مغذی می باشند که طی این فرایند به شدت کاهش پیدا کرده و یا کاملا از بین می روند.
زیاده روی نکنید
مصرف زیاد ترشیجات باعث آنمی، تشنگی، خرابی دید، استئوپروز و سرطان معده می شود. مصرف بی رویه ترشیجات و شورها ریسک ابتلا به سرطان معده را افزایش می دهد. مصرف ترشی و شور تنها به عنوان چاشنی می باشد و هرگونه افراط در مصرف آن موجب وارد آمدن آسیب های جدی به سیستم گوارشی می شود. گرچه غذای ترش موجب افزایش جذب کلسیم و برخی مواد معدنی دیگر می شود، ولی مصرف فراوان این گونه غذاها احتمال دفع کلیوی کلسیم را نیز افزایش می دهد و لذا گفته می شود مصرف بیش از حد آب غوره موجب تشدید پوکی استخوان می گردد. ضمنا مصرف ترشی، آب غوره و دیگر غذاهای ترش موجب نابود شدن و بی اثر شدن چربی های غذایی خورده شده نمی شود.
کاهش دادن pH یکی از روش هایی است که از قدیم برای نگهداری و حفظ مواد غذایی به خصوص میوه و سبزی ها مطرح بوده است. در حقیقت، به دلیل نداشتن یخچال، مردم در گذشته برای آنکه بتوانند در فصل زمستان میوه داشته باشند، با کمک سرکه pH ماده غذایی را پایین می آوردند و آن را به ترشی تبدیل می کردند اما امروزه ترشی نوعی چاشنی تلقی می شود. جالب است بدانید وقتی pH از عدد 6/4 پایین تر می رود و ماده غذایی اسیدی تر می شود، احتمال رشد میکروب در آن کمتر خواهد شد و فقط میکروب های «اسیدوفیل» یا «اسیددوست» توانایی رشد در این محیط را دارند. شاید این سوال مطرح شود که پس ترشیجاتی فله ای مشکل میکروبی جدی ندارند؟ در جواب باید بگوییم در هنگام خرید گوشت، شیر و پنیر به دلیل شرایط حساسی که دارند و اینکه امکان رشد میکروب ها در آنها بالاست، باید حساس باشیم اما این حساسیت در مورد ترشیجات ضرورت ندارد. البته باید حین خرید به بهداشت آنها توجه کنیم و تا جایی که امکان دارد مواد غذایی بسته بندی شده با علامت استاندارد بخریم، ولی بیشتر میکروب های بیماری زا 7=pH را می پسندند و در پایین تر از آن توانایی رشد کمتری دارند.نکته دیگری که باید در مورد ترشیجات به آن توجه کرد، این است که لازم نیست ترشی را داخل یخچال نگهداری کرد ولی گذاشتن آن در یخچال باعث افزایش ماندگاری اش می شود و می توان آن را هفته ها با خیال راحت مصرف کرد اما به محض اینکه تغییراتی در بافت، طعم، رنگ و بوی ترشی رخ داد، یعنی نرم شدن، بدبو و بدطعم شدن، قطعا قابل استفاده نخواهد بود. درست است که زمان نگهداری مواد غذایی درون سرکه افزایش می یابد اما ترشی نیز مثل همه مواد غذایی طول عمری دارد و بعد از اتمام این زمان (تقریبا یک سال)، تغییرات شیمیایی آغاز می شوند و نهایتا بافت آن تغییر می کند و دیگر نباید مصرفش کرد.
منبع:خواص ترشی
(0)
(0)
