رز سانگ

نام انگلیسی : ELETTARIA CARDAMOMUM
خانواده : ZINGIBERACEAE – زنجبیل
بومی : جنوب هند و سریلانکا
هل درختی است از خانواده زنجبیل به صورت وحشی و پرورشی در مناطق کوهستانی و در سایه درختان می‌روید. ارتفاع درخت ۳۰ تا ۵۰ سانتی‌متر و بعضی‌ها دارای اعضاء چوبی تا ۳ متر ارتفاع و شاخه‌های هوایی و برگ‌های متناوب نوک تیز با گل‌های ریز سفید مانند گل باقلا و میوه آن کوچک ناشکوفا (پوشینه دار) بقدر بند انگشت با پوست تیره رنگ و دانه‌های متعدد می‌باشد. هل سیاه هم از از همین خانواده محسوب می‌شود، اما استفاده آن به‌عنوان ادویه در ایران بیشتر بصورت هل سبز است. اما در خارج از ایران این گیاه در اشکال مختلفی اعم از پودر و روغن ارائه می‌شود که در مصارف گیاه‌پزشکی و صنایع غذایی کاربرد دارد. هل به چای عطر ویژه‌ای می‌بخشد و طرفداران زیادی دارد.

هل از سیستم ریشه ای نسبتاً قوی برخوردار است و دارای ریشه اصلی و ریزوم ها می باشد. از ریزوم ها، ساقه های متعدد رویشی و همچنین ساقه های گل دهنده به طول ۶۰ تا ۱۲۰ سانتیمتر منشعب می شوند. ساقه های گل دهنده دی ماه ظاهر شده و بطور مستقیم یا بعضاً بصورت خوابیده روی زمین قرار می گیرند.

گل ها در این گیاه کوچک، دوجنسی و به رنگ سفید یا سبز روشن است. این گل ها به تدریج از فروردین تا مرداد و حتی در برخی شرایط اقلیمی تا شهریور ماه ظاهر می شوند. طول گل ها ۳ تا ۴ و پهنای آن به ۱٫۵ تا ۱٫۷ سانتیمتر می رسد.

شرایط نگهداری هل :

دمای مناسب هل :
دمای مناسب برای رویش هل ۱۰ تا ۳۵ درجه سانتیگراد می باشد ولی در درجه حرارت های بین ۳۰ تا ۳۵ درجه سانتیگراد به خوبی می روید.

محل کاشت :
هل در طول رویش به وزش باد بسیار حساس است و کشت آن در مناطق بادخیز سبب کاهش شدید عملکرد محصول می شود.

خاک مناسب هل :
هل خاک های سنگین رسی و لوم رسی را ترجیح می دهد.پی اچ مناسب خاک برای رشد و نمو گیاه هل بین ۴٫۲ تا ۶٫۸ می باشد.

کود موردنیاز هل :
با توجه به نیاز بالای این گیاه به مواد و عناصر غذایی، افزودن مقادیر مناسبی کودهای شیمیایی به همراه کودهای آلی نقش مهمی در افزایش عملکرد میوه هل و همچنین بهبود کیفیت آن دارد.

تکثیر و کاشت هل :

هل به دو صورت رویشی (تقسیم ریزوم ) و زایشی کاشت بذر در گلخانه تکثیر می یابد:
برای تکثیر رویشی، توده های بزرگی از ریزوم را از گیاه در حال رشد گرفته (می برند) و آنها را از هم جدا و به توده های کوچک تر تبدیل می کنند. هر یک از توده ها باید دسته کم یک سال سن و یک جوانه داشته باشند و سپس آنها را در چاله های آماده شده می کارند. با تکثیر رویشی، گیاه سریعتر رشد می کند.
برای کاشت آن، ابتدا گودالی هایی در حدود ۳۰ در ۶۰ سانتی متر به ارتفاع ۶۰ سانتی متر با فاصله ۱٫۵ تا ۲ متر حفر میکنیم .سپس چاله ها را با مخلوطی از خاک سطحی و کمپست و کود گاو یک تا دو ماه پیش از شروع کاشت پر می کنند.

خواص درمانی هل :
هل از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است. مطابق این نظر جویدن دانه‌های هل پس از صرف غذا ضمن کمک به هضم و گوارش بهتر غذا، می‌تواند بوی نامطبوع دهان را نیز خنثی کند. مصرف دم‌کرده آن مفرح، مقوی معده لطیف و بادشکن است. دانه‌های هل خواص گرما بخشی داشته و معده و روده‌ها را تقویت می‌کنند. هل اشتها را تحریک می‌کند و عمل هضم غذا را بهبود می‌بخشد.
نوشیدن دم کردهٔ داغ آن موجب تسکین کولیت، سوهاضمه، نفخ، حالت تهوع و بی حالی شده و مانع ترشح زیاد اسید معده می‌شود. یکی از خواص ویژه و بسیار ارزشمند هل، جلوگیری از تشکیل خلط در گلو است. از این رو می‌توان آن را به محصولات لبنی و پودینگ‌ها افزود تا اثر شیر را که موجب تشکیل خلط در گلو می‌شود خنثی کرده و به هضم آن نیز کمک کند. دانه‌های هل خاصیت داروی اکسپکتورانت را دارد و سینوس‌ها و برونش‌ها، بینی و سینه را از خلط و ترشحات اضافی پاک می‌کنند. هل چنان‌که ذکر شد خواص گرمابخش و انرژی زا دارد از این رو به بهبود روحیه و بازیابی انرژی و توان از دست رفته کمک می‌کند، اضطراب و نگرانی را کاهش می‌دهد و در رفع افسردگی مؤثر است. هل همچنین کلیه‌ها را تقویت می‌کند و گفته می‌شود برای درمان شب ادراری کودکان مفید است. البته مصرف زیاد آن تپش قلب را افزایش می‌دهد.

منبع:معرفی گیاه هل

معرفی گیاه هل