رز سانگ

قره باغ کجاست؟

قره باغ نام منطقه‌ای در همسایگی ایران در ناحیه شمالی است که به دلایل مختلف از دیرباز تاکنون همواره مورد توجه بوده است. قره باغ (به ترکی آذربایجانی) یا آرتساخ (به زبان ارمنی) نام منطقه‌ای کوهستانی در همسایگی شمال ایران است. این نام برگرفته از دو کلمه قره و باغ است؛ بر خلاف تصور عموم کلمه «قره» در ترکی علاوه بر معنای سیاه، به معنای بزرگ نیز هست و کلمه «باغ» نیز به همان معنی مصطلح در فارسی است. از این‌رو، قره‌ باغ به منطقه یا محلی گفته می‌شود که در آنجا باغ‌های وسیع و انبوه وجود داشته و رنگ سبز درختان نیز متمایل به سیاه است. این نام برای نخستین بار در اسناد متعلق به قرن ۱۲ میلادی ذکر شده است. علاوه بر این، یکی از قدیمی‌ترین اقامتگاه‌های انسان‌های اولیه به نام «غار آزیخ» در کوه‌های قره باغ کشف شده است.
موقعیت جغرافیایی
منطقه قره باغ در همسایگی شمال‌غرب ایران و در شمال رود ارس قرار دارد. قلمرو این منطقه از رشته‌کوه‌ قفقاز کوچک شروع شده و تا اراضی واقع در میان رودهای ارس و کر ادامه می‌یابد. این منطقه کوهستانی مساحتی بالغ بر ۴،۳۷۸ کیلومترمربع دارد و بر اساس آخرین سرشماری انجام گرفته در سال ۱۹۸۹، شمار جمعیتی آن در حدود ۱۸۹۰۲۹ نفر بوده است. از شهرهای مهم این منطقه می‌توان به خان‌کندی و شوشا اشاره کرد. با وجود احاطه قلمرو قره باغ با کوهستان‌های مرتفع و دشواری حمل و نقل و ارتباط به این منطقه؛منابع و ثروت‌های زیرزمینی ارزشمندی نظیر معادن و جنگل‌ها و زمین‌های حاصلخیز دارد. این منطقه به دلیل پستی و بلندی‌های آن اقالیم مختلفی دارد، ولی بیشتر دارای مناطق زمستانی ملایم و تابستانی گرم و خنک است.
فرهنگ
قره باغ با وجود ترکیب قومیتی مختلف از وحدت فرهنگی برخوردار بوده است و این مسئله را می‌توان در نمونه صنایع دستی نظیر قالیچه‌ها و سفال‌های موجود مشاهده کرد. همچنین مکتب موسیقی قره باغ شهرت بسیاری دارد.
تاریخچه
منطقه قره باغ در دوران صفویه جز قلمرو ایران محسوب می‌شد، اما پس از انعقاد قرارداد گلستان و ترکمنچای به روسیه تزاری واگذار شد. روس‌ها پس از انعقاد این دو قرارداد، ارامنه ایرانی را به مناطق تحت تسلط خود کوچانده و مناطق مسلمان‌نشین ایروان و قره باغ را برای اسکان ارامنه تازه‌وارد در نظر گرفتند. به دنبال وقوع جنگ‌های عثمانی و روسیه، جمعیت ارامنه مناطق شرقی امپراطوری عثمانی با روس‌ها متفق شده و علیه دولت عثمانی وارد جنگ شدند. به دنبال پیروزی‌های ارامنه در این جنگ، مجبور به مهاجرت به داخل مرزهای روسیه شده و ترکیب جمعیتی خان‌نشین ایروان و قره باغ را به نفع ارامنه تغییر دادند.
پس از این واقعه، قره باغ به منطقه‌ای عمدتا ارمنی‌نشین تبدیل شد، ولی با استقلال ارمنستان و آذربایجان از امپراطوری روسیه در سال ۱۹۱۸ اختلاف بر سر حاکمیت این منطقه آغاز شد. با تثبیت سلطه و قدرت اتحاد جماهیر شوروی، این حکومت در سال ۱۹۲۳ اوبلاست (استان) خودمختار قرهباغ کوهستانی را درون جمهوری سوسیالیستی آذربایجان شوروی ایجاد کرد. در آخرین سال‌های حکومت اتحاد شوروی مجددا اختلاف‌ها بر سر این منطقه بالا گرفت و حتی پس از سقوط این حکومت در سال ۱۹۹۱ میلادی و اعلام استقلال قرهباغ درگیری‌ها شدت بیشتری گرفت. در سال ۱۹۹۴، نیروهای ارمنی توانستند بخش‌هایی از منطقه قره باغ را به اشغال خود درآورده و این جنگ خونین با گرفتن جان ۳۵۰۰۰ نفر، در نهایت، با اعلام آتش‌بس به پایان برسد. امروزه نیز مقام‌های این کشور خود را کشوری مستقلی می‌دانند، ولی با این وجود، سازمان ملل و هیچ کشوری دیگری این استقلال را به رسمیت نشناخته است.

منبع:قره باغ کجاست؟

قره باغ کجاست؟