بیماری بلز چیست؟
فلج ناگهانی نیمه صورت یا فلج بلز
حتما شما هم دیده یا شنیده اید که فردی به صورت ناگهانی دچار فلج نیمه صورت می شود به طوریکه موقع خنده یا صحبت کردن نصف صورت کمتر حرکت می کند و نیمه سالم به سمت مقابل منحرف میشود. منظره ناخوشایندی ایجاد میشود و بیمار با ترس و وحشت به پزشک مراجعه میکند.
واقعبت این است که علیرغم تصویر وحشتناک ، این بیماری عموما خوش خیم بوده و طی چند هفته فلج برطرف خواهد شد.
باید بدانیم که عضلات نیمه صورت شامل عضلاتی که باعث بسته شدن چشم و پلک ها میشوند، عضلاتی که باعث بسته شدن و غنچه شدن دهان میشوند، عضلات کوچک چانه و گونه که به چهره ما حالت میدهند و ما را شاد، غمگین، عصبی، متعجب یا خندان نشان میدهند همگی توسط عصب هفتم مغزی یا عصب صورتی کار می کنند. در عمل جویدن غذا و ترشح اشک نیز این عصب سهم دارد. بنابر این فلج این عصب منجر به اشکال در اعمال فوق می گردد. بخصوص عدم بسته شدن چشم حایز اهمیت است زیرا اگر ما مرتب پلک نزنیم عمل شستشوی مرتب و مدواوم قرنیه ما با اشک چشم متوقف می شود و با خشک شدن قرنیه خطر عفونت و آسیب دیدن قرنیه پیش می آید و از طرف دیگر چون پلکها نیز بسته نمیشوند در نتیجه قرنیه خشک حتی با تماس گرد و خاک نیز ممکن است جراحت ببیند و آسیب ماندگار هم ایجاد گردد.
موقع غذا خوردن بیمار به دلیل عدم انقباض عضلات گونه دچار مشکل و میشود و مرتبا غذا بین گونه و دندانها گیر میکند و گاهی غذاهای شل از دهان بیمار بیرون می ریزند.
علل گوناگون مانند تصادف یا تومورها می توانند باعث فلج عصب هفتم شوند اما بیشتر وقتها علت ناشناخته می ماند و در این حالت است که عنوان فلج بلز اطلاق میشود بنابراین لازم است با مراجعه به پزشک و بررسی های لازم توسط وی ازعدم وجود علل مهم مانند تومورها اطمینان حاصل گردد.
با این که علت فلج بلز ناشناخته است اما می دانیم به صورت کلی چه اتفاقی می افتد. عصب هفتم پس از جدا شدن از مغز برای رسیدن به عضلات صورت از استخوان گیجگاهی می گذرد. در حقیقت مسیر عصب از داخل استخوان گیجگاهی است و درست از لابه لای ساختمان گوش عبور می کند. این قسمت کاملا کانالی استخوانی است و اگر عصب به هر دلیل دچارالتهاب و تورم شود در این کانال فشرده میشود و منجر به بروز علایم میشود.
بر اساس نظر اغلب پزشکان تورم عصب هفت باید به علل مختلف از جمله وجود یک ویروس یا بیماری خود ایمنی ایجاد شود زیرا گاهی بیماران چند روز قبل از فلج بلز علائمی مانند سرماخوردگی یا بیماری های ویروسی داشته اند. به احتمال زیاد ویروس در مدت زمان ایجاد بیماری، به عصب حمله کرده و در نتیجه تورم عصب ایجاد شده است..
اگر در شروع بیماری فلج کامل نباشد، به این معنا که تمام رشته های عصبی فلج نشوند و تمام عضلات صورت از کار نیفتند، معمولا این افراد به طور کامل خوب می شوند..
معمولا ۸۰ تا ۹۰ درصد افرادی نیز که فلج کامل یک طرف صورت دارند، به طور کامل بهبود می یابند اما ۱۰ تا ۲۰ درصد نیز درجاتی از فلج را همیشه خواهند داشت..
همان طور که شدت و علائم بیماری بین افراد مختلف متفاوت خواهد بود، زمان بهبود کامل نیز نامشخص است.
اما در این مدت، پزشک باید درمان های محافظتی و حمایتی داشته باشد. به عنوان مثال، از آنجا که پلک این افراد بسته نمی شود، قرنیه خشک شده و باعث زخم قرنیه می شود. زخم قرنیه نیز اگر کنترل نشود می تواند باعث عفونت چشم و نابینایی شود؛ بنابراین پزشک باید این عوارض را تا زمانی که بیمار خوب شود، کنترل کند. .
این افراد باید در طول روز از قطره اشک مصنوعی استفاده کنند. شب ها نیز پماد بمالند تا یک لایه محافظ روی چشم شان باشد و بر اساس دستور پزشک معالج، پلک ها را بسته نگهدارند. اگر چشم بسته نمیشود باید با استفاده از پد چشمی شبها مانند پانسمان پاکها را روی قرنیه کشیو و با چسب ثابت کرد. .
ماساژ عضلات صورت و حرکت دادن آنها نیز موثر است. این کارها باعث می شود عضلات در این مدت ورزیده بمانند. زیرا کافی است چند روز عضلات منقبض نشوند و تحلیل عضلانی و لاغری و درنتیجه ضعف عضلات پدید می آید. علاوه بر حرکت دادن عضلات این افراد باید فیزیوتراپی مداوم هم داشته باشند.
مشکلات و بیماری های دندان هم ممکن است برای این افراد پیش آید زیرا بر اثر این بیماری، ترشح بزاق کاهش می یابد و در نتیجه احتمال پوسیدگی دندان بیشتر می شود. به همین دلیل باید مراقبت های دندانی را به بیماران آموزش داد و به آنها توصیه کرد مرتب مسواک بزنند و از نخ دندان استفاده کنند.
اگر مریض زود متوجه بیماری شده و به پزشک مراجعه کند، درمان زودتر شروع شده و دوره برگشت و بهبود، کمتر و کوتاه تر می شود.
استفاده از کورتون در روزهای اول ابتلا که التهاب عصب در حال بیشتر شدن است مفید است. من اغلب برای مراجعین در روزهای اول ابتلا کورتون با دوز بالا تجویز میکنم و ۷ تا ۱۰ روز ادامه می دهم. اما اگر بیش از یک هفته از آغاز علایم بگذرد معمولا سودی از کورتون به دست نمی آید.
مراقبت از چشم بسیار مهم است. باید با استفاده از اشک مصنوعی از خشک شدن قرنیه یشگیری کرد. با بستن پلک یه کمک پد چشمی یا یک گاز تمیز هنگام خواب و نیز استفاده از عینک محافظ هنگام عبور از خیابان و جاهای پرگرد و خاک از آسیب قرنیه جلوگیری میشود.
با فیزیوتراپی و ورزش و حرکت دادن به صورت و پلکها بایستی مانع ضعبف و لاغر شدن عضلات صورت گردید. به هر حال عصب عملکرد خودرا پیدا خواهد کرد ولی نباید گذاشت در این مدت صورت لاغر و به اصطلاح کج شدن ماندگاری پیدا کند.
سکته مغزی یا خیر؟
ممکن است خانواده ها با بروز این بیماری نگران شوند و تصور کنند فرد دچار سکته مغزی شده است. اما فلج بلز چون مربوط به خود مغز و داخل جمجه نیست، قطعا مریض هیچ علائم مغزی دیگری ندارد..
به طور کلی فلج بلز جای نگرانی ندارد و با اقدامات حمایتی و آموزش هایی که بیمار می بیند، معمولا اکثر آنها خوب می شوند. یک دوره کوتاه از کورتون خوراکی و مقداری داروی ضد التهاب نیز علاوه بر فیزیوتراپی توصیه میگردد..
متاسفانه در عده کمی از بیماران عصب آسیب جدی و غیرقابل برگشتی می بیند. در این موارد اقدامات جراحی ترمیمی مختلفی ممکن است انجام شود. به نظر من اگر چشم بیش از ۵۰ درصد بسته شود و عوارض مهمی پیدا نکند بهتر است مداخلات جراحی ترمیمی انجام نشوند. عمل هایی به منظور زیباکردن چهره انجام شده ولی گاهی با دستکاری های صورت نتایج بدتر هم شده است. گذاشتن بخشی از عضله گیجگاهی به اطراف دهان و گونه توسط یک جراح پلاستیک مجرب میتواند از انحراف شدید صورت بکاهد. به هر حال در مورد جراحی قبل از عمل خیلی فکر و مشورت کنید و سعی کنید چند با بیمار که توسط آن جراح عمل شده اند دیدار و مشورت کنید و ببینید آیا از نتایج مشابه راضی خواهید بود و انتظارات شما را برآورده میکند یا نه؟
منبع:بیماری بلز چیست؟
(0)
(0)
