رز سانگ

سیب زمینی از آن دسته سبزیجات خوش خوراکی است که به زحمتش می ارزد در مورد پرورش آن مطالعه کنید و امسال خودتان سیب زمینی خانواده را تامین کنید.
چه چیزی بکاریم؟

سیب زمینی گونه‌های مختلفی دارد که معمولاً با نام زودرس، معمولی (second early) و اصلی (main crop) توصیف می‌شوند. این نام‌ها نشان می‌دهند که این سیب زمینی‌ها کی محصول می‌دهند، به چه فضایی نیاز دارند، با چه فاصله‌ای از هم و چه موقع باید کاشته شوند. اگر فضای زیادی ندارید، بهتر است سیب زمینی‌های زودرس بکارید و همچنین خوب است خاطرنشان کنیم که احتمال آفت زدگی گونه‌های زودرس از آنجا که خیلی زود برداشت می‌شوند، کمتر است. گونه معمولی (second earlies) شانزده تا هفده هفته بعد از کشت می‌رسند بنابراین باید بتوانید از اوایل تیر تا شروع مرداد آن‌ها را برداشت کنید. گونه اصلی (main crops) هجده تا بیست هفته بعد از کاشت آماده برداشت هستند. بنابراین معمولاً از تیر تا مهر ماه می‌توانید آن‌ها را برداشت کنید. گونه اصلی بیشتر از سایر گونه ها فضای باغچه را اشغال می‌کنند، اما اگر می‌خواهید مقداری از آن را ذخیره کنید، بهترین گونه برای انبار کردن است.

نحوه القای جوانه زنی

Chitting یعنی ترغیب سیب زمینی بذری به جوانه زدن قبل از کشت. حدود ۶ هفته قبل از نشاء کردن آن‌ها این کار را از اواخر دی در نقاط گرم‌تر کشور و یا در ماه بهمن در نقاط سرد‌تر کشور شروع کنید. هر سیب زمینی بذری دارای سر گرد‌تر و ضخیمی است که چند «چشم» دارد. قسمت‌های غده مانند سیب زمینی را به گونه‌ای قرار دهید که سر ضخیم آن در بالا‌ترین قسمت سینی یا جعبه تخم مرغ و در مقابل نور طبیعی زیادی قرار گیرد. وقتی جوانه‌ها به 1.5 تا 2.5 سانتی متر رسیدند، آماده کاشت در بیرون هستند.

نحوه کاشت سیب زمینی :

سیب زمینی‌های جوانه زده را زمانی که خاک شروع به گرم شدن کرده است بکارید – معمولاً از اواسط اسفند یا اوایل فروردین. برای شروع شیاری به عمق 7.5 تا 13 سانتی متر ایجاد کنید، البته عمق دقیق آن بسته به گونه‌ای که می‌کارید، متفاوت است.

قبل از کشت سیب زمینی‌ها یک لایه نازک کود به شیار اضافه کنید. سیب زمینی‌های زودرس را در فاصله حدوداً ۳۰ سانتی متری از هم با ۴۰ تا ۵۰ سانتی متر فاصله بین ردیف‌ها بکارید. سیب زمینی های معمولی (second early) و اصلی (main crop) را در فاصله ۳۸ سانتی متری با ۷۵ سانتی متر فاصله بین ردیف‌ها بکارید. غده‌های جوانه زده (chitted tubers) را با دقت بردارید، آن را به آرامی داخل شیار قرار دهید به گونه‌ای که جوانه‌ها به سمت بیرون باشن. مواظب باشید جوانه‌ها نشکنند. روی سیب زمینی‌ها را با خاک بپوشانید. به محض ظاهر شدن جوانه‌ها روی آن یک تل خاک بریزید، به گونه‌ای که جوانه‌ها زیر خاک دفن شوند. این کار را باید در فواصل زمانی معین انجام دهید و تا آخر فصل هر یک از گیاهان یک تل خاک کوچکی در اطراف خود (حدود ۱۵ سانتی متر) خواهند داشت.

نحوه برداشت سیب زمینی :

سیب زمینی های خانگی شما بسته به نوع و شرایط پرورش باید از تیر تا شهریور آماده برداشت شوند. گونه‌های زودرس را به محض آماده شدن (یعنی زمانی که جوانه‌های روی خاک هنوز سبز هستند و معمولاً به محض باز شدن گل‌های آن) می‌توانید برداشت و مصرف کنید. گونه‌های معمولی (second early) و اصلی (main crop) را می‌توان به مدت طولانی تری در خاک نگه داشت- تا ماه شهریور – حتی اگر جوانه روی خاک از حالت افتاده باشد. دو هفته قبل از برداشت محصول، جوانه‌های روی زمین را ببرید. با این کار پوست سیب زمینی فرصت ضخیم شدن پیدا کرده و هنگام برداشت کمتر آسیب دیده و انبار کردن آن راحت‌تر می‌شود.

* نکته :

سیب زمینی‌ها نیاز به نور زیادی دارند، بنابراین آن‌ها را در مکان‌های مستعد سرما نکارید، زیرا این شرایط به رشد برگ‌های آن آسیب می‌رساند. اگر قصد دارید در یک زمین پر از علف هرز یا در علفزاری قدیمی سبزی بکارید، سیب زمینی‌ها می‌توانند با برگ‌های زود رشد و زیاد خود به زدودن علف‌های هرز کمک کنند.

اگر جا به اندازه کافی ندارید، سیب زمینی ها را در ظرفی بکارید که به اندازه کافی زهکشی شده و عمق و عرض آن حداقل ۳۰ سانتی متر باشد. گلدان را تا نیمه پر از کود چند منظوره یا کود مرغوب خاک باغچه کنید، دو بذر سیب زمینی را روی کود قرار داده و بعد روی آن خاک یا کود بریزید – تا فاصله 2.5 سانتی متری از لبه گلدان.

همین که قسمت غده مانند سیب زمینی (tuber) به اندازه یک تیله رسیدند، دادن آب کافی به آن‌ها مساله بسیار مهمی خواهد شد

اگر به سیب زمینی‌ها آب ندهید، اندازه و کیفیت آن‌ها کم می‌شود، مگر اینکه به طور منظم و به میزان فراوان باران ببارد.

چگونه سیب زمینی بکاریم؟

سیب زمینی یکی از محصولاتیست که فصل بخصوصی نداره و همه فول به راحتی در دسترس است. در اکثر غذاها مورد نیاز است و حتی خودش هم می تواند یک وعده غذایی به حساب بیاید. سیب زمینی های سرخ کرده عصرانه را یادتان هست؟ ته دیگ طلایی کنار بشقاب غذا چطور؟ شاید دوست داشته باشید خودتان دست به کشت و کار بزنید و داخل خانه در یک فضای کوچک سیب زمینی بکارید. برای کاشت آن چیزی زیادی لازم نیست با داشتن یک گلدان بزرگ و خاک و دکمه سیب زمینی می توانید کشت و کار را آغاز کنید.

بذر سیب زمینی تهیه کنید: بذر سیب زمینی به دکمه یا تکمه معروف است را خریداری کنید. این بذر فقط برای کاشت است و مصرف خوراکی ندارد.

گلدان بزرگی تهیه کنید: سیب زمینی از جمله گیاهانی است که زیر خاک رشد می کند، بنابراین هر چه گلدان بزرگتر و عمیق تر باشد، سیب زمینی ها بهتر رشد خواند کرد. گلدانی به اندازه یک گالن ۱۰ لیتری مناسب است.

ته گلدان را سوراخ کنید: بذر سیب اگر به مدت طولانی در آب زیاد قرا بگیرد می پوسد. پس لازم است برای جلوگیری از این امر، سوراخ هایی را ته ظرف ایجاد کنید تا آب اضافی از آن خارج شود.

غنی سازی خاک: اگر خاک گلدان را با کود چند منظوره مخلوط کنید، مواد غذایی مورد نیاز بذر تامین می شود. همچنین شما می توانید مقدار کود حیوانی مثل کود مرغی، ماهی خشک خرد شده، پودر استخوان و خزه دریایی نیز استفاده کنید.

بذرهای سیب زمینی را در جای سرد و تاریک قرار دهید: بذرها را درون ظرفی مثل جعبه تخم مرغ قرار دهید و در جای تاریک، خشک و خنک قرا دهید. کابینت یا انباری درون زیر زمین بهترین مکان برای نگهداری آنهاست. هر روز به آنها سر بزنید.

بعد از اینکه تعدادی دکمه روی آنها ایجاد شد، سیب زمینی ها را به مکانی روشن و خنک انتقال دهید. سیب ها را در آنجا قرار دهید تا دکمه های آن زیادتر شده و جوانه هایی به رنگ سبز تیره کوچک روی آن رشد کند.

دکمه های اضافی را جدا کنید: هر چه دکمه های بیشتری داشته باشید، سیب زمینی های بیشتری خواهید داشت. از طرفی هر چه تعداد دکمه ها زیادتر باشد، سیب های کوچک تری برداشت خواهید کرد در واقع کیفیت کمتری خواهند داشت؛ پس بهتر است سه تا از دکمه های بزرگ تر و سفت تر را نگه دارید و بقیه را یا چاقویی تیز جدا کنید.

سیب زمینی را نصف کنید: اگر نمی خواهید دکمه ها را جدا کنید، می توانید سیب را نصف کرده و از هر نیمه به عنوان یک بذر مستقل استفاده کنید. هر نیمه باید وزنی حدود ۴۵ تا ۶۰ گرم داشته باشد و دو یا سه دکمه روی آن باشد. هر نیمه را چند روز در معرض هوای آزاد قرار دهید تا سطح باز آنها خشک و پینه ای شود.

کاشت: کف گلدان را سنگ ریزه یا تکه های شکسته شده گلدان های سفالی بریزید. وجود آن ها روند زهکشی را آسان تر کرده و باعث می شود آب اضافی از گلدان خارج شود.

۱۰ الی ۱۵ سانتیمتر از گلدان را خاک بریزید با دستتان به آرامی روی خاک فشار وارد کنید تا هوای بین خاک از بین رفته و توده منسجم و محکمی ایجاد شود.

بذر سیب زمینی را در گلدان قرار دهید: توجه داشته باشید دکمه ها باید به طرف بالا باشند. دکمه ها را با فاصله ای مناسب از یکدیگر قرار دهید. گلدان را خیلی شلوغ نکنید. به طور کلی در گلدانی با قطر ۵۰ سانتیمتر بیش از ۳ بذر قرار ندهید.

دکمه ها را با خاک بپوشانید: به اندازه ۱۰ الی ۱۳ سانتیمتر روی دکمه ها خاک بریزید و با دست آهسته ( به طوری که دکمه ها اسیب نبینند) فشار وارد کنید.

آبیاری کنید: همواره خاک گلدان را مرطوب نگه دارید. توجه داشته باشید که خیس و گلی نشود.

مقدار خاک را زیاد کنید: با رشد و قد کشیدن گیاه مقدار خاک روی آن بریزید. به طور کلی عمق خاک گلدان باید ۴۶ تا ۶۱ سانتیمتر باشد.

مرتبا به گلدان آب دهید: خاک گلدان باید همواره مرطوب باشد. توجه داشته باشید که خاک نباید خیس یا خشک باشد. برای اطمینان انگشتتان را در خاک فرو ببرید تا از میزان رطوبت آن مطلع شوید. در تابستانها به علت گرمی هوا، لازم است روزی دو مرتبه به گلدان آب داده شود. در زمستان که عموما بارش های فصلی شروع می شود، ۲/۵ سانتیمتر آب باران در هفته برای رشد آنها کافی است.

اگر در منطقه ای زندگی می کنید که بارش زیادی ندارد خودتان دستی به آن آب دهید. یک باران سنج نزدیک گلدان قرار دهید تا متوجه بشوید آیا بارش کافی را در هفته دریافت کرده است.

گلدان را در معرض آفتاب شدید قرار ندهید: سیب زمینی گیاهی است که به نور خورشید احتیاج دارد اما اگر برای مدت زمان طولانی در معرض نورشدید و مستقیم باشد ضعیف می شود. بنابراین گلدان را بیرون از اتاق درآفتاب ملایم قرار دهید.

Ph خاک را چک کنید: این کار عموما در اواسط فصل صورت می گیرد مخصوصا اگر برگ های گیاه زرد و ضعیف شوند. برای اینکار از کاغذ لیتموس استفاده کنید. سیب زمینی در خاکی با ph=6 به خوبی رشد می کند. اگر ph خاک گلدان شما بیش از این مقدار است برای کاهش آن کود شیمیایی اضافه کنید. برای افزایش ph خاک از آهک زراعی استفاده کنید.

از کود مایع استفاده کنید: هر دو هفته یکبار مقداری کود مایع به خاک اضافه کنید. رسیدگی مناسب به گیاه منجر به برداشت محصولی با کیفیت خواهد شد.

مراقب آفت زدگی گیاه باشید: بعضی از این آفت ها مانند حشراتی که روی برگ سیب زمینی هستند را می توان با دست جدا کرد اما برای سایر آفت ها از مواد آفت کش استفاده کنید.

حواستان به بیماری های گیاهی باشد: بسیاری از بیماری ها مثل زنگ گیاه واگیردار هستند. پس اگر گلدان شما هر یک از علایم این بیماری را داشت سریعا آن را از سایر گیاهان جدا کنید.

به جستجوی محصول بشتابید: چند هفته بعد از گل دادن گیاه اولین محصول شما آماده برداشت می شود. اما دقت داشته باشید سیب های سبز سمی و نارس هستند و نباید چیده شوند. بهتر است قبل از چیدن، با کنار زدن خاک سیب زمینی ها را در سطح خاک انتقال بدهید تا از رسیده بودن آنها مطلع شوید. سیب هایی که حداقل به اندازه تخم مرغ شده باشند و رنگ طبیعی داشته باشند برای مصرف آماده اند.

سه هفته قبل از برداشت آخر، دیگر به گلدان آب ندهید. زمانی که ساقه و برگ گیاه کاملا زرد شد، محصول شما آماده برداشت است.

دستکشی دست کنید و کل ساقه و برگ گیاه را گرته و از خاک بیرون بکشید. سیب زمینی ها را بچینید. خاک گلدان را زیر و رو کنید زیرا ممکن است تعدادی سیب درون خاک جا مانده باشد.

منبع:طرز کاشت سیب زمینی

طرز کاشت سیب زمینی